Metoda użyta do badań: sedymentacyjna- PB/MB/03 wyd. 02 z dnia 01.12.2011
*dokładny numer metody umieszony jest w zakresie akredytacji, który można znaleźć pod linkiem podanym poniżej
Laboratorium wykonujące: Eurofins Polska Sp. z o.o.
Badania objęte zakresem akredytacji Nr AB 1334 dostępnym na stronie https://www.pca.gov.pl/akredytowane-podmioty/akredytacje-aktywne/laboratoria-badawcze/AB%201334,podmiot.html
Czas realizacji: 9 dni roboczych
Kontrola jakości powietrza pod kątem obecności mikroorganizmów jest kluczowym elementem zapewnienia higieny w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym oraz wszędzie tam, gdzie wymagana jest czystość mikrobiologiczna. Badanie drożdży i pleśni metodą sedymentacyjną (PB/MB/03, wyd. 02 z dnia 01.12.2011) pozwala na prostą i skuteczną ocenę poziomu mikrobiologicznego zanieczyszczenia powietrza, bez potrzeby stosowania skomplikowanych urządzeń.
Na czym polega metoda sedymentacyjna?
Metoda sedymentacyjna, zwana także metodą opadową, bazuje na naturalnym osiadaniu cząstek mikroorganizmów zawieszonych w powietrzu na specjalnych pożywkach mikrobiologicznych.
- Otwarte płytki agarowe z odpowiednim podłożem pozostawia się w badanym pomieszczeniu na określony czas (najczęściej 15–60 minut),
- Drożdże i pleśnie osiadają grawitacyjnie na powierzchni pożywki,
- Po inkubacji analizuje się liczbę wyrosłych kolonii, co pozwala określić poziom zanieczyszczenia powietrza w jednostkach jtk/100 cm²/h.
Jest to prosta i niskokosztowa metoda oceny mikrobiologicznej powietrza, szczególnie przydatna w rutynowych kontrolach środowiska produkcyjnego.
Kiedy warto wykonać badanie metodą sedymentacyjną?
Badanie pozwala na monitorowanie jakości powietrza w różnych środowiskach, takich jak:
✅ Zakłady produkcji spożywczej – hale produkcyjne, magazyny surowców, obszary pakowania,
✅ Przemysł farmaceutyczny i kosmetyczny – pomieszczenia o podwyższonych wymaganiach higienicznych,
✅ Placówki medyczne i laboratoria – sale operacyjne, oddziały intensywnej terapii, laboratoria mikrobiologiczne,
✅ Obiekty magazynowe i chłodnie – przechowywanie produktów o wysokiej wrażliwości na mikroorganizmy,
✅ Pomieszczenia wilgotne i słabo wentylowane – miejsca sprzyjające rozwojowi pleśni i drożdży.
Zalety i ograniczenia metody sedymentacyjnej
✅ Zalety:
✔ Niska cena i prostota wykonania – brak konieczności stosowania skomplikowanego sprzętu,
✔ Możliwość badania w dowolnym miejscu – łatwość wdrożenia w różnych środowiskach,
✔ Ocena rzeczywistego ryzyka kontaminacji – metoda wykrywa mikroorganizmy, które mogą naturalnie osiadać na produktach i powierzchniach roboczych.
❌ Ograniczenia:
✘ Brak dokładnej kontroli nad objętością pobranego powietrza – wyniki zależą od warunków środowiskowych (np. ruchu powietrza),
✘ Niższa czułość w porównaniu do metod aktywnych (np. próbnika powietrza) – mniejsza zdolność wykrywania niskich poziomów zanieczyszczenia,
✘ Ograniczenie do określonych typów mikroorganizmów – metoda nie wykrywa bakterii zawieszonych w aerozolu powietrznym, które nie osiadają grawitacyjnie.
Drożdże i pleśnie w powietrzu – jakie zagrożenia niosą?
Obecność drożdży i pleśni w powietrzu może prowadzić do poważnych konsekwencji w różnych sektorach przemysłu:
- W przemyśle spożywczym – zanieczyszczenie produktów, psucie żywności, obniżenie trwałości i jakości,
- W sektorze farmaceutycznym – kontaminacja surowców i gotowych preparatów, ryzyko zakażeń krzyżowych,
- W obiektach medycznych – zagrożenie dla pacjentów o osłabionej odporności, ryzyko infekcji grzybiczych,
- W systemach wentylacyjnych – rozprzestrzenianie zarodników pleśni, potencjalne alergie i choroby układu oddechowego.
Niektóre gatunki pleśni, jak Aspergillus, Penicillium czy Cladosporium, mogą produkować toksyny (mykotoksyny), które stanowią poważne zagrożenie zdrowotne.
Interpretacja wyników badania drożdży i pleśni w powietrzu
Wyniki badania metodą sedymentacyjną są podawane jako liczba jednostek tworzących kolonie (jtk) na 100 cm²/h.
- ≤ 5 jtk/100 cm²/h – bardzo dobra jakość powietrza, niskie ryzyko kontaminacji,
- 6–25 jtk/100 cm²/h – umiarkowane zanieczyszczenie, konieczność regularnego monitorowania,
- > 25 jtk/100 cm²/h – wysoki poziom drobnoustrojów, zalecane działania korygujące (dezynfekcja, poprawa wentylacji, kontrola wilgotności).
Normy dopuszczalnych poziomów pleśni i drożdży w powietrzu mogą różnić się w zależności od branży i przepisów wewnętrznych zakładu.
Jak ograniczyć ryzyko zanieczyszczenia powietrza drożdżami i pleśniami?
Aby zminimalizować ryzyko mikrobiologiczne w powietrzu, warto stosować:
✔ Regularne badania mikrobiologiczne powietrza,
✔ Efektywne systemy filtracji i wentylacji,
✔ Monitorowanie poziomu wilgotności w pomieszczeniach (optymalna wartość: <60%),
✔ Dezynfekcję i czyszczenie powierzchni wrażliwych na zanieczyszczenia,
✔ Ścisłą kontrolę surowców i gotowych produktów pod kątem zanieczyszczenia mikrobiologicznego.
Podsumowanie
Metoda sedymentacyjna (PB/MB/03, wyd. 02) to szybki i ekonomiczny sposób oceny poziomu drożdży i pleśni w powietrzu. Dzięki prostocie wykonania jest szczególnie przydatna w rutynowych kontrolach jakości powietrza w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym oraz obiektach medycznych. Regularne badania mikrobiologiczne pozwalają na wczesne wykrycie potencjalnych zagrożeń i wdrożenie odpowiednich środków zapobiegawczych.
➡ Zapewnij bezpieczeństwo mikrobiologiczne w swoim zakładzie – monitoruj jakość powietrza już dziś!
Certyfikowane laboratoria
